Bepaalde plekken in de omgeving lenen zich voor vertellen. Kijk naar kinderen als ze spelen: ze kiezen op gevoel plekken die geborgenheid bieden; of ze bouwen een hut. Wij speelden bij regenweer wel eens onder de tafel. Het was daar een vreemde, spannende kleine wereld, tussen die benen van volwassenen, waar wij vadertje en moedertje speelden... De vroegste vertelplek waar volwassenen het van ons overnamen was 's avonds bij de haard. Meestal vertelde mijn moeder 'uit het blote hoofd', over haar eigen jeugd, en heel af en toe las mijn vader voor uit een sprookjesboek. Het waren geluksmomenten, die intense beleving van geborgenheid in de imaginaire wereld van het verhaal! Toen we wat ouder waren vertelden mijn broertje en ik elkaar verhalen in bed, zachtjes, af en toe werd er van beneden geroepen of het nou afgelopen was. Nog weer ouder hadden we met buurjongens een clubhuis in ons tuinschuurtje, of ook wel in een groot leeg hondenhok waar we met zessen in konden. Daar verzonnen we wie we waren, als indianen, wie onze vijanden waren en hoe we oorlog voerden. We vulden elkaar aan in de OVT: 'dan was jij...'.
En eenmaal volwassen? Elke plek waar je
nu eenmaal bij elkaar zit, leent zich dan voor een goed verhaal. In
de zeilboot op een windstille dag, in de trein van Utrecht naar
Groningen... Of, wie heeft er nu géén herinnering aan een spontane
vertelavond, tijdens een regenachtige vakantie, in de tent of in het
plaatselijke café?
En als je vertelt tijdens een
wandeling? Wandel-coaches zullen zich ervan bewust zijn dat
'de plek' dan met je meegaat: de vertelplek 'van binnen', waar als
het goed is de aandacht zetelt voor wát je vertelt, en hoe je
luistert.
Maar als we van vertellen meer werk
willen maken, doet de keuze van een goede plek er toe. Genoemd
is al het kleine theater, of, voor een vertelkring, de huiskamer.
Soms richt iemand een kamer van zijn huis speciaal in voor
vertelsessies. En er zijn plekken op het platteland, zoals rustieke
woonboerderijen, die zich speciaal lenen voor streekverhalen. Daar
heeft men dan ook wel de ervaring van wat een verteller nodig heeft,
bijvoorbeeld aan overzicht, lichtinval of stilte. Word je gevraagd om
ergens op te treden, dan is het soms verstandig om aan de telefoon al
een enkele regie-aanwijzing te geven. Bijvoorbeeld om te voorkomen
dat men je, zeg 's zomers in een park, te dicht bij een band zet,
waar jouw verteloptreden in de muziek verloren gaat.
In theaters en vertelhuizen trekt men
meestal vertellers aan met ervaring. Een aanrader is vertelhuis 'DeVliegende Kraai' in Utrecht, waar ervaren vertellers op
uitnodiging van de Nationale Vertelschool voor de pauze optreden; na
de pauze kunnen beginners ervaring met optreden opdoen, voor een
prettig, mild publiek van medevertellers met aanhang.
Deelnemers aan mijn cursus hebben niet
altijd de bedoeling om te kunnen optreden, anders dan in de
beschutting van de begeleide vertelgroep. Vertellen leren of
verbeteren binnen een groep heeft al zoveel heilzaam effect, dat het
de moeite waard is ook als het niet tot verdergaande creatieve
prestaties leidt.
Wie dat wel nastreeft, zal daarmee
ervaring willen opdoen. Ervaring is, ook voor vertellers, de beste
leerschool. Ga na wat voor jou laagdrempelige beginsituaties zijn en
neem die kansen waar, zoals vertellen voor kleinkinderen of vertellen
over je werk op een familiefeestje, of bij een verjaardag (goed idee
om die eens met verhalen te vieren!).Vertellen in een zorgcentrum, de
dorpsbibliotheek, of op het jaarlijkse straatfeest kunnen al
spannende situaties zijn!
Algemene tip: bereid je lang en
goed voor, zodat je verhaal of verhalen er in zitten, en je wat
ruimte voelt om af en toe in je eigen woorden te vertellen. Dat
voorkomt dat je opeens dichtslaat, omdat je een stukje tekst of een
overgang niet meer weet, en daar een probleem van maakt. Bedenk
liever dat je toehoorders niet weten wat je vergeet, als jij er
rustig mee om gaat.
Maar behalve met je tekst bezig zijn kun je ook iets extra's doen: werken aan persoonlijke bescherming, tegen spanning en stress, maar ook tegen het opzuigen van allerlei energieën uit je directe omgeving, die je uit balans kunnen brengen.Voor persoonlijke bescherming raad ik aan, de gratis mini-cursus 'energetische bescherming met bloemen' van Dorine Haveman te volgen, die zij aanbiedt op haar blog 'Opbloeien'. Het kan er toe bijdragen, dat je de beste plek om te vertellen altijd bij je hebt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten